แม่บทการบัญชี

Framework for F/S Amalysis

• ความต้องการในการวิเคราะห์งบการเงิน
• องค์กรข้ามชาติ มีมาตรฐานการบัญชีที่หลากหลาย
• รายงานทางการเงินที่ได้รับไม่ได้สม่ำเสมอทั่วไป ในบางครั้งต้องระมัดระวังในเรื่องของ
• การรับรู้รายการ (เมื่อมีความเป็นไปได้ค่อนข้างแน่ และวัดมูลค่าได้อย่างน่าเชื่อถือ ความเป็นไปได้มี 3 ระดับ )
• การวัดมูลค่า

o   ส่วนประกอบข้อมูลอื่นๆ ที่จะช่วยให้ผู้ใช้รายงานทางการเงินสามารถตีความงบการเงินได้

o   ข้อมูลอื่นที่นอกเหนือจากงบการเงินที่จะช่วยในการวิเคราะห์งบการเงิน เช่น 56-1 (เป็นข้อมูลของงบ, งบการเงิน ที่ประกาศในตลาดหลักทรัพย์) ,ข้อมูลบริษัท, รายงานประจำปี (56-2 เป็นส่วนประกอบของ 56-1)

o   ประเภทของผู้ใช้งบการเงิน (มีความต้องการต่างกัน มีพื้นฐานที่ต่างกัน)

o   เจ้าหนี้และผู้ลงทุน

o   รัฐบาล

o   สาธารณะทั่วไป และกลุ่มพิเศษ (เช่น สหภาพแรงงาน, สังคม)

FASB (คณะกรรมการที่จะกำหนดมาตรฐานการบัญชีของอเมริกา = รายงานทางการเงินมุ่งเน้นที่จะ support  investor กับ creditor เป็นเบอร์แรก โดยให้ความสำคัญกับ investor มากที่สุด ดังนั้นรายงานทางการเงินจึงมีจุดประสงค์หลัก คือ การตัดสินใจของ investor วัตถุประสงค์หลักของการวิเคราะห์งบการเงินคือ เพื่อเปรียบเทียบระหว่างผลตอบแทนกับค่าความเสี่ยง ซึ่งผลตอบแทนเป็นความต้องการของ investor ความเสี่ยงสูงผลตอบแทนจะสูง ผลตอบแทนวัดจาก ROE (กำไรหารด้วยEquity) ความเสี่ยงวัดจาก ความแน่นอนที่จะได้รับผลตอบแทน ,ความผันผวนของผลตอบแทน  คือ ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน = SD (X₁-X)²

               ถ้าผลตอบแทนที่ได้รับต่างไปจากธุรกิจในอุตสาหกรรมเดียวกันมากๆ จะต้องให้ความระมัดระวังก่อนที่จะหยิบตัวเลขมาใส่ในเรโช

ความสนใจของ investor คือ ดูความสามารถในการทำกำไรในระยะยาว

ความสนใจของ Creditor คือ ดูสภาพคล่องในระยะสั้นที่จะสามารถจ่ายคืนได้

ระบบงบการเงินของอเมริกา จะมีองค์กรที่เข้ามาเกี่ยวข้อง คือ

• SEC เทียบกับในไทยก็คือ กลต. คณะกรรมการตลาดหลักทรัพย์และกำกับหลักทรัพย์ ซึ่งมีผลต่อการกำหนดมาตรฐานเป็นเบอร์หนึ่ง เพราะงบการเงินทำเพื่อ investor และ investor มีอยู่มากที่ตลาดหลักทรัพย์ (ราคาหุ้นในตลาดหลักทรัพย์เกี่ยวข้องกับข้อมูลทางการเงิน) SEC กำหนดว่าจะต้องมีการจัดทำ MD&A (คำวิเคราะห์ของฝ่ายจัดการ)
• AICPA เป็นองค์กรของผู้สอบบัญชีรับอนุญาตของอเมริกา ที่จัดตั้ง FASB

FAP สภาวิชาชีพบัญชีของไทย

• มาตรฐานการบัญชีระหว่างประเทศ
• IOSCO (เป็น SEC ในระดับนานาชาติ) ออกมาตรฐาน IAS

Corporate Filing ของไทย

งบการเงินไตรมาสที่ 1 ส่งภายใน 45 วัน

งบการเงินไตรมาสที่ 2 ฉบับสอบทาน ส่งภายใน 45 วัน และส่งงบการเงินประจำงวด 6 เดือน ภายใน 3 เดือน เป็นทางเลือกที่ 1แต่ถ้าไม่ส่งงบการเงินไตรมาสที่ 2 ฉบับสอบทาน จะต้องส่งงบการเงินประจำงวด 6 เดือน ภายใน 60 วัน เป็นทางเลือกที่ 2  ซึ่งทางเลือกที่ 1 จะส่งได้ช้ากว่าทางเลือกที่ 2 อยู่ 1 เดือน

งบการเงินไตรมาสที่ 3 เหมือนงบไตรมาสที่ 1

งบการเงินไตรมาสที่ 4 และงบประจำงวด 1 ปี เหมือนงบไตรมาสที่ 2 และงบประจำงวด 6 เดือน

แบบแสดงรายการข้อมูลประจำปี 56- 1  ส่งภายใน 3 เดือนนับแต่วันสิ้นรอบ (หัวข้อต่างๆ ได้แก่ 1.ปัจจัยความเสี่ยง 2.ลักษณะการประกอบธุรกิจ 3.การประกอบธุรกิจของแต่ละสายผลิตภัณฑ์ 4.การวิจัยและพัฒนา 5.ทรัพย์สินที่ใช้ในการประกอบธุรกิจ 6.โครงการในอนาคต 7.ข้อพิพาททางกฎหมาย 8.โครงสร้างเงินทุน 9.การจัดการ 10.การควบคุมภายใน 11.รายการระหว่างกัน 12.ฐานะการเงินและผลการดำเนินงาน 13.ข้อมูลอื่นที่เกี่ยวข้อง)

รายงานประจำปี 56-2 ภายใน 110 วัน สามารถส่งเป็นแบบ ฮาร์ดก๊อปปี้ หรือ ซีดี

FASB Conceptual Framework (ของอเมริกา)

• คุณภาพหลักเกี่ยวกับการตัดสินใจ

• ความเชื่อถือได้ (Relevance)

o   ข้อมูลต้องทันเวลา (Timeliness)

o   ข้อมูลต้องพยากรณ์มูลค่า & Feedback value

• ความเกี่ยวข้อง (Reliability)

o   Verifiability

o   Representational Faithfulness

o   Neutrality

• คุณภาพระดับรอง
• การเปรียบเทียบได้ ทั้งเปรียบเทียบคนอื่นและเปรียบเทียบตัวเอง

แหล่งข้อมูลอื่นๆ

• รายงานประจำปี

o   สารจากประธานกรรมการ พูดถึงทิศทางเป้าหมายขององค์การ

o   โครงสร้างองค์การและการจัดการ

o   ธรรมชาติของธุรกิจ

o   วิสัยทัศน์และพันธกิจ

• MD&A  แตกต่างกับหมายเหตุประกอบงบการเงิน เพราะมีความน่าเชื่อถือน้อยกว่า
• ผลการดำเนินงาน
• ใช้แหล่งเงินจากทางไหน สภาพคล่อง
• ทิศทางมุมมอง
• แหล่งข้อมูลอื่น
• Company home page (งานวิจัยการเปิดเผยข้อมูลบนเว็บไซด์มีปริมาณไม่เท่ากัน ขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายๆอย่าง เช่น ขนาด)
• นักวิเคราะห์ (เป็นคนพยากรณ์กำไรได้ดีที่สุด)ซึ่งนักวิเคราะห์ต้องดูหลายๆบริษัทที่อยู่ในกลุ่มอุตสาหกรรมเดียวกัน มูลค่าของกิจการปัจจุบันวัดได้จาก DCF

• รายงานของผู้สอบบัญชี

บทบาทของรายงานของผู้สอบบัญชี

• ผู้สอบบัญชีรับผิดชอบในการดูแลในงบการเงินเป็นไปตามหลักการบัญชีที่ยอมรับโดยทั่วไป
• รายงานของผู้สอบบัญชีจะรับรองใน 3 เรื่องคือ
• งบการเงินจะจัดทำโดยผู้บริหารของบริษัท และรับผิดชอบโดยผู้บริหาร ผู้สอบบัญชีเป็นผู้ทบทวนรายงานของฝ่ายบริหารอย่างเป็นอิสระ
• ผู้สอบบัญชีจะปฏิบัติโดยการใช้มาตรฐานการสอบบัญชีที่รับรองโดยทั่วไป (GAAS) โดยให้ความเชื่อมั่นอย่างมีเหตุผล ว่าไม่มีข้อผิดพลาดอย่างมีสาระสำคัญในงบการเงิน ผู้สอบบัญชีไม่ได้รับประกันว่างบการเงินไม่ผิด หรือไม่มีการทุจริต เพียงแต่ว่าผู้สอบบัญชีได้กระทำการทดสอบในกระบวนการทางบัญชี เพื่อให้ความมั่นใจว่างบการเงินถูกต้อง
• งบการเงินของบริษัทถูกจัดทำขึ้นตามมาตรฐานการบัญชีที่รับรองโดยทั่วไป (GAAP)  ผู้สอบบัญชีมีความพึงพอใจว่ามีการใช้หลักการบัญชีและการประมาณการที่สมเหตุสมผลของกิจการ

ข้อความสรุปในรายงานของผู้สอบบัญชี คือ ผู้บริหารเป็นผู้รับผิดชอบต่อรายงานทางการเงิน ส่วนผู้สอบบัญชีรับผิดชอบต่อความเห็นในงบจากการตรวจสอบ ซึ่งได้ปฏิบัติการตรวจสอบตามมาตรฐาน และให้ความเชื่อมั่นอย่างมีเหตุผล (เราควรให้ความสำคัญกับหน้ารายงาน เช่นถ้าแสดงความเห็นอย่างมีเงื่อนไข ว่าถูกจำกัดขอบเขต ตัวที่จะมีปัญหาคือ สินค้าคงเหลือ)

Reporting on Uncertainties

·         ในบางกรณีมาตรฐานการสอบ ต้องการอธิบายย่อหน้าที่แสดงความเห็น ซึ่งอาจมีปัญหาเรื่องความไม่แน่นอนที่จะกระทบต่องบการเงิน

·         การมีปัญหาเรื่อง Going Concern  เช่นทุนติดลบ ขาดทุนสะสมหลายปี การดำเนินงานต่อเนื่องเป็นสมมุติฐานในการจัดทำงบการเงิน ถ้าไม่มีสมมุติฐานเรื่องการดำเนินงานต่อเนื่องจะมีปัญหาในการวัดมูลค่ากิจการ คือ 1.การรับรู้รายการ 2.การวัดมูลค่า (จะลดลง) เนื่องจากสินทรัพย์ถูกบังคับขาย (มีผลต่อนโยบายทางการบัญชี ความอยู่รอดของกิจการ) เมื่อจะทำการวิเคราะห์จะต้องปรับมูลค่าก่อน

·         ความไม่แน่นอนของมูลค่าของสินทรัพย์ หนี้สิน

·         ความไม่แน่นอนเกี่ยวกับการฟ้องร้องคดี

Changing Auditors

·         ในหลายกรณี เกิดจากการลดต้นทุนค่าสอบบัญชี  หรือประเด็นในเรื่องส่วนตัว

·         ในบางครั้ง เกิดจากการไม่ลงรอยกันในเรื่องหลักการบัญชี เมื่อมีการเปลี่ยนผู้สอบบัญชี เราก็ต้องเริ่มตระหนักถึงความสำคัญว่าอาจมีปัญหาในเรื่องของหลักการบัญชี

·         ผู้สอบบัญชีจะสูญเสียลูกค้าไปเมื่อไม่เห็นด้วยกับผู้บริหาร นักวิเคราะห์บอกว่าควรจะระมัดระวังอย่างมากว่างบการเงินจะมีปัญหา

กระบวนการในการออกมาตรฐาน

1. ระบุปัญหาทางการบัญชีและนำเรื่องเข้าสู่วาระการประชุม

2. ร่างมาตรฐานบัญชี ฉบับที่ 1 (DM)

3. ทำประชาพิจารณ์ภายใน 60 วัน และนำเสนอ Board

4. Board จะให้ออกร่างมาตรฐาน ฉบับที่ 2 (ED)

5. ทำประชาพิจารณ์ภายใน 30 วัน และนำเสนอ Board

6. Board จะดำเนินการดังนี้

• ออกเป็นมาตรฐาน              
• เสนอให้ทบทวนแก้ไข
• เลื่อนการออกมาตรฐานออกไปก่อน
• มาตรฐานฉบับนี้ตกไป เลิกไปเลย      

มาตรฐานการบัญชีของไทย (TAS)

§  การกำหนดมาตรฐานบัญชีของประเทศต่างๆ จัดแบ่งได้ 3 กลุ่มคือ

o   กลุ่ม 1 ถือเอามาตรฐานบัญชีระหว่างประเทศเป็นมาตรฐานบัญชีของประเทศตน

o   กลุ่ม 2 กำหนดมาตรฐานขึ้นใช้เอง

o   กลุ่ม 3 ใช้มาตรฐานบัญชีระหว่างประเทศเป็นเกณฑ์ในการกำหนดมาตรฐานของตนเอง

ประเทศไทยเป็นกลุ่ม 3 เดิมใช้อ้างอิงจาก SFAS ปัจจุบัน ใช้อ้างอิงจากมาตรฐานการบัญชีระหว่างประเทศ IFRS (เดิม IAS)

กระบวนการในการจัดทำมาตรฐานในไทย

1. คณะกรรมการมาตรฐานบัญชี เสนอกำหนดในการปรับปรุงและพัฒนามาตรฐานการบัญชีของไทย เสนอต่อคณะกรรมการกำกับดูแลการประกอบวิชาชีพบัญชี และคณะกรรมการสภาวิชาชีพบัญชี ตามลำดับ

2. จัดทำร่างมาตรฐาน (ยึดหลัก IAS แปล IAS จากภาษาอังกฤษเป็นภาษาไทย) และจัดให้มีการรับฟังความคิดเห็นจากกลุ่มบุคคลที่มีส่วนเกี่ยวข้อง หลังจากนั้นจัดให้มีการสัมมนาเพื่อรับฟังความคิดเห็นในวงกว้าง

3. เผยแพร่ร่างมาตรฐาน และจัดเปิดรับฟังความคิดเห็นเป็นเวลา 2 เดือน

4. รวบรวมความคิดเห็นและนำไปแก้ไขปรับปรุงร่างมาตรฐาน

5.คณะกรรมการ ส่งร่างมาตรฐานที่ปรับปรุงแล้ว แสนอต่อคณะกรรมการสภาวิชาชีพบัญชี เพื่อให้ความคิดเห็นภายใน 15 วัน

6. คณะกรรมการพิจารณาปรับปรุงร่างมาตรฐาน และนำร่างมาตรฐานที่ปรับปรุงแล้วเสนอต่อคณะกรรมการกำกับดูแลการประกอบวิชาชีพบัญชีให้ความเห็นชอบ และเสนอต่อคณะกรรมการสภาวิชาชีพ เพื่อพิจารณาอนุมัติ และประกาศใช้เป็นมาตรฐานการบัญชีของประเทศไทย

7. สภาวิชาชีพบัญชี ประชาสัมพันธ์เผยแพร่มาตรฐานบัญชีที่ผ่านการอนุมัติจากคณะกรรมการสภาฯ ให้ผู้ที่เกี่ยวข้องทราบ และมีเวลาศึกษาเตรียมความพร้อมในการนำมาตรฐานบัญชีไปใช้อย่างน้อย 6 เดือน ก่อนที่มาตรฐานบัญชีจะมีผลใช้บังคับ

แม่บททางการบัญชี

วัตถุประสงค์

                         แม่บทการบัญชี กำหนดไว้เพื่อวางแนวคิดที่เป็นพื้นฐานในการจัดทำ และนำเสนองบการเงินแก่ผู้ใช้งบการเงินที่เป็นบุคคลภายนอก

ขอบเขตของแม่บทการบัญชี

§  วัตถุประสงค์ของงบการเงิน

§  ลักษณะเชิงคุณภาพ

§  คำนิยาม การรับรู้และการวัดมูลค่าขององค์ประกอบต่างๆ

§  แนวคิดเกี่ยวกับทุนและการรักษาระดับทุน

ผู้ใช้งบการเงิน

§  ผู้ลงทุน

§  ลูกจ้าง

§  ผู้ให้กู้

§  ผู้ขายสินค้าและเจ้าหนี้อื่น

§  ลูกค้า

§  รัฐบาลและหน่วยงานราชการ

§  สาธารณชน

วัตถุประสงค์ของงบการเงิน

§  ให้ข้อมูลเกี่ยวกับฐานะการเงิน ผลการดำเนินงาน การเปลี่ยนแปลงฐานะการเงินของกิจการ เพื่อนำไปใช้ในการตัดสินใจเชิงเศรษฐกิจ

§  งบการเงินไม่จำเป็นต้องแสดงข้อมูลที่มิใช่ข้อมูลทางการเงิน

§  งบการเงินแสดงผลการบริหารงานของฝ่ายบริหารในการบริหารทรัพยากรของกิจการ

§  งบการเงินหมายรวมถึงหมายเหตุประกอบงบการเงิน

ข้อสมมติในการจัดทำและนำเสนองบการเงิน

§  เกณฑ์คงค้าง เป็นเรื่องของการรับรู้รายการ

§  การดำเนินงานต่อเนื่อง เป็นเรื่องของการวัดมูลค่า

ลักษณะเชิงคุณภาพของงบการเงิน

§  ความเข้าใจได้

§  ความเกี่ยวข้องกับการตัดสินใจ

o   ความมีนัยสำคัญ

§  ความเชื่อถือได้

o   การเป็นตัวแทนอันเที่ยงธรรม

o   เนื้อหาสำคัญกว่ารูปแบบ

o   ความเป็นกลาง

o   ความระมัดระวัง

o   ความครบถ้วน

§  การเปรียบเทียบกันได้

ข้อจำกัดของงบการเงิน

§  ทันต่อเวลา

§  ความสมดุลระหว่างประโยชน์ที่ได้รับกับต้นทุนที่เสียไป

§  ความสมดุลของลักษณะเชิงคุณภาพ

องค์ประกอบของงบการเงิน

§  องค์ประกอบที่เกี่ยวข้องโดยตรงกับการวัดฐานะการเงินในงบดุล

o   สินทรัพย์

o   หนี้สิน

o   ส่วนของเจ้าของ

§  องค์ประกอบที่เกี่ยวข้องโดยตรงกับการวัดผลการดำเนินงานในงบกำไรขาดทุน

o   รายได้

o   ค่าใช้จ่าย

การรับรู้องค์ประกอบของงบการเงิน

§  มีความเป็นไปได้ค่อนข้างแน่ที่ประโยชน์เชิงเศรษฐกิจในอนาคตของรายการจะเข้าหรือออกจากกิจการ

o   Remote (ห่างไกล)

o   Reasonably possible (ค่อนข้างแน่) อยู่ในระดับนี้

o   Probable (เป็นไปได้)

§  รายการดังกล่าวมีราคาทุนหรือมูลค่าที่สามารถวัดได้อย่างน่าเชื่อถือ

แนวคิดเกี่ยวกับการวัดมูลค่า

§  Historical Cost

§  Current Cost

§  Realizable Value

§  Present Value

แนวคิดเกี่ยวกับทุนและการรักษาระดับทุน

§  แนวคิดเกี่ยวกับทุนและการรักษาระดับทุน

o   เงินที่ลงทุน หรือสินทรัพย์สุทธิ หรือส่วนของเจ้าของ

o   ทุนที่อยู่ในรูปของกำลังการผลิตที่สามารถใช้ผลิตจริง

แนวคิดเกี่ยวกับการรักษาระดับทุนและการวัดผลกำไร

§  การรักษาระดับทุนทางการเงิน กำไรเกิดขึ้นเมื่อจำนวนที่เป็นตัวเงินของสินทรัพย์สุทธิเมื่อสิ้นรอบระยะเวลาบัญชีสูงกว่าจำนวนเงินที่เป็นตัวเงินของสินทรัพย์สุทธิเมื่อเริ่มรอบระยะเวลาบัญชี

§  การรักษาระดับทุนทางการผลิต กำไรเกิดขึ้นเมื่อกำลังการผลิตที่กิจการสามารถใช้ในการผลิตจริงเมื่อสิ้นรอบระยะเวลาบัญชีสูงกว่ากำลังผลิตเมื่อเริ่มรอบระยะเวลาบัญชี กำลังการผลิตสามารถแสดงอยู่ในรูปของทรัพยากรหรือเงินทุนที่ต้องจ่ายเพื่อให้ได้กำลังการผลิตนั้น