ต้นทุนช่วงการผลิต

การบัญชีต้นทุนช่วงการผลิต

1.      เป็นวิธีการรวบรวมและสะสมต้นทุนการผลิตของกิจการที่มีการผลิตต่อเนื่องกันไป  มักใช้ในกิจการที่ผลิตสินค้าจำนวนมาก

2.      การคำนวณต้นทุนต่อหน่วยของสินค้าในงวดบัญชี  จะใช้วิธีการถัวเฉลี่ยความสำเร็จของงานให้อยู่ในรูปของหน่วยเทียบสำเร็จรูป  (Equivalent Units)  เสียก่อน  เนื่องจากลักษณะของการผลิตมีความต่อเนื่องกันไปตลอด

3.      มีการจัดทำรายงานต้นทุนการผลิต  แยกตามแผนกผลิต  (โดยปกตินิยมรวบรวมต้นทุนตามงวดเวลา  1  เดือน)

ข้อแตกต่างระหว่างการบัญชีต้นทุนงานสั่งทำ  และการบัญชีต้นทุนช่วงการผลิต

1.  คำนวณต้นทุนต่อหน่วยของงาน เมื่องานผลิตเสร็จ	1.   คำนวณต้นทุนต่อหน่วยของงาน  ตามงวดเวลา
2.  ผลิตสินค้าตามคำสั่งของลูกค้า	2.  ผลิตสินค้าเพื่อขายโดยทั่วไป
3.  ลักษณะของสินค้าแตกต่างกันตามความต้องการของลูกค้า	3.  ลักษณะของสินค้ามีมาตรฐานเป็นแบบเดียวกัน
4.  รวบรวมต้นทุนโดยใช้บัตรต้นทุนงาน ตามเลขที่งาน	4.  รวบรวมต้นทุนแต่ละแผนกโดยใช้รายงานต้นทุนการผลิต
5.  คิดต้นทุนทุกประเภทเข้างานแต่ละงานได้โดยตรง	5.  คิดต้นทุนสะสมตามแผนกการผลิต  เมื่อรวบรวมครบทุกแผนกผลิตแล้ว จึงโอนต้นทุนเข้าสู่สินค้าสำเร็จรูป

การคำนวณหน่วยเทียบสำเร็จรูป  (EU.)  จะคำนวณแยกตามปัจจัยการผลิตโดยคำนึงจุดที่มีการป้อนปัจจัยการผลิตแต่ละชนิดเข้าสู่กระบวนการผลิต  หากปัจจัยการผลิตมีการนำเข้าสู่กระบวนการผลิตพร้อมกัน สามารถที่จะนำมาคำนวณหน่วยเทียบสำเร็จรูปไปด้วยกันได้  เช่น  ค่าแรงงานทางตรง  (DL)  และค่าใช้จ่ายการผลิต  (OH)  ซึ่งมักเกิดขึ้นอย่างสม่ำเสมอตลอดกระบวนการผลิตจึงนำมารวมคำนวณภายใต้  หัวข้อ  ต้นทุนเปลี่ยนสภาพ 
(CC : Conversion cost)

นอกจากนี้ยังขึ้นกับวิธีการคำนวณต้นทุนต่อหน่วยว่ากิจการต้องการใช้

1.      วิธีเข้าก่อน – ออกก่อน  (First – in, First – out หรือ  FIFO)

2.      วิธีถัวเฉลี่ยถ่วงน้ำหนัก  (Weighted – Average หรือ WA)

การจัดทำรายงานต้นทุนการผลิต  :  มีขั้นตอนในการรวบรวมและคำนวณเป็น 5 ขั้นตอน  คือ

ขั้นที่  1  :  แสดงการกระทบยอดหน่วยนับของหน่วยผลิต  ในรูปของหน่วยนับได้
หน่วยนับ  Input  =  หน่วยนับ  Output
ขั้นที่  2  :  คำนวณหน่วยนับ  Output  ในรูปของหน่วยเทียบสำเร็จรูป
ขั้นที่  3  :  รวบรวมต้นทุนทั้งหมดที่ป้อนเข้าสู่แผนกผลิต  (รวมถึงต้นทุนที่รับโอนมาจากแผนกก่อนหน้า)
ขั้นที่  4  :  คำนวณต้นทุนต่อหน่วยเทียบสำเร็จรูป  แยกตาม  ปัจจัยการผลิต
ขั้นที่  5  :  กระทบยอดและสรุปต้นทุนทั้งหมดที่โอนออกจากแผนกผลิต  รวมถึงต้นทุนของงานระหว่างทำคงเหลือปลายงวด

-  ต้นทุนต่อหน่วย  EU  ตามวิธี  WA

=  ต้นทุน  WIP ต้นงวด + ต้นทุนปัจจุบัน
     EU  ของหน่วยผลิตต้นงวด + ปัจจุบัน

-  ต้นทุนต่อหน่วย  EU  ตามวิธี FIFO

=               ต้นทุนปัจจุบัน
EU  ของหน่วยผลิตที่ป้อนเข้าในงวดปัจจุบัน

การจัดทำรายงานต้นทุนการผลิตเมื่อเกิดหน่วยเสีย  (Spoilage Units) 

-  หน่วยเสียที่ถูกตรวจพบ  ตามจุดตรวจสอบ  โดยปกติจะถูกดึงออกจากกระบวนการผลิตทันทีที่พบ
-  หน่วยเสียปกติ  (NS : Normal Spoilage)  เป็นหน่วยเสียที่เกิดขึ้นภายใต้สภาวะการผลิตปกติ  โดยปกติจะตัดสินใจยอมรับต้นทุนของ NS ให้เป็นส่วนหนึ่งของต้นทุน
การผลิตหน่วยดี
-  หน่วยเสียปกติ  (AS : Abnormal Spoilage)  เป็นหน่วยเสียที่สามารถหลีกเลี่ยงได้หากมีการผลิตที่มีประสิทธิภาพ  ต้นทุนของ  AS จะถูกรวบรวมและนำไปแสดง
ยอดขาดทุนจาก  AS ในงบกำไรขาดทุนประจำงวดนั้น ๆ